Ukraine tự đóng cánh cửa gia nhập EU?

Tòa án Ukraine vừa tuyên án 7 năm tù giam đối với cựu Thủ tướng nước này, bà Yulia Tymoshenko.

 Theo giới phân tích, phán quyết này đã giáng một đòn mạnh vào hy vọng gia nhập Liên minh châu Âu (EU) của Ukraine và chính quyền Kiev cần hành động để ngăn chặn có thêm những tổn hại.

Ngày 11-10, tòa án quận Pechersk, Kiev đã tuyên án bà Tymoshenko 7 năm tù giam vì tội lạm quyền liên quan tới hợp đồng khí đốt năm 2009 với Nga trong thời gian bà đương chức, đồng thời cũng yêu cầu bà Tymoshenko phải đền bù 200 triệu USD mà Cty khí đốt nhà nước Ukraine bị thiệt hại. Quyết định trên đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của EU vì khối này cho rằng vụ xét xử mang động cơ chính trị. Trong một tuyên bố, Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại của EU, bà Catherine Ashton nêu rõ: "EU vô cùng thất vọng trước phán quyết của tòa án Ukraine. EU sẽ phải xem lại các chính sách của mình đối với Kiev." Bà Ashton cũng hối thúc giới quan chức Ukraine đảm bảo thực thi một tiến trình pháp lý công bằng, minh bạch và không thiên vị với mọi kháng cáo trong vụ án của bà Tymoshenko và trong các phiên tòa khác liên quan tới những thành viên của chính quyền cũ.

Các nhà quan sát chính trị tại Ukraine cũng tỏ ra thất vọng trước quyết định của tòa án Ukraine. Họ cảnh báo rằng nỗ lực thúc đẩy Ukraine gia nhập EU - từng có bước khởi đầu xán lạn trong thời gian diễn ra cuộc Cách mạng Cam năm 2004 do bà Tymoshenko đồng lãnh đạo - đang đến hồi kết. Niko Lange, Trưởng văn phòng của Hiệp hội Konrad-Adenauer-Stiftung của Đức tại Kiev nhận định: "Tôi không cho rằng EU sẽ ký Thỏa thuận Liên kết với Ukraine trong bối cảnh hiện nay. Điều quan trọng mà Ukraine phải thể hiện lúc này không phải là lời nói mà là hành động. Hành động vừa qua của Ukraine chứng tỏ nước này không đi theo lộ trình thân EU". Ukraine đang đàm phán về một Thỏa thuận Liên kết với EU và hy vọng sẽ ký hiệp định này vào tháng 12 tới. Hiệp định bao gồm một thỏa thuận thương mại tự do và được coi là bước đi đầu tiên của Ukraine nhằm đạt được mục tiêu gia nhập EU.
 

Bà Tymoshenko vẫn còn hy vọng được giảm án.
 

Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, bất chấp những lời cảnh báo này, Ukraine vẫn chưa mất hoàn toàn mọi cơ hội. Chỉ vài giờ sau khi tòa tuyên án, đích thân Tổng thống Yanukovych đã nói bóng gió rằng vụ việc của bà Tymoshenko chưa kết thúc và có thể có một giải pháp để chấm dứt những gì được coi là sẽ châm ngòi cho một cuộc khủng hoảng ngoại giao toàn diện. Phát biểu với các phóng viên, ông Yanukovych nói: "Việc này làm EU lo ngại và chúng tôi hiểu tại sao. Hôm nay, tòa án ra quyết định trong khuôn khổ của bộ luật hình sự hiện hành, nhưng đây không phải là quyết định cuối cùng". Tổng thống Yanukovych muốn nói tới sự thay đổi trong các đạo luật, theo đó sẽ giúp bà Tymoshenko được trả tự do nhanh chóng. Olexiy Haran, người đứng đầu trường Phân tích chính sách thuộc Học viện Mohyla Kiev cho rằng vẫn còn cơ hội để thỏa hiệp. Chính quyền Ukraine có thể hợp pháp hóa đạo luật hoặc kháng án lên tòa án để lật ngược lại bản án và buộc tòa án phải tiến hành điều tra thêm.

Tổng thống Yanukovych đã đệ trình một dự luật lên Quốc hội về giảm hình phạt đối với một số tội phạm kinh tế. Đảng Các khu vực do ông Yanukovych lãnh đạo hiện đang thảo luận về việc có nên đưa bà Tymoshenko vào đối tượng này hay không. Mikhail Pogrebinsky, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính trị và Xung đột Kiev cho rằng có rất nhiều cơ hội để thay đổi đạo luật bởi sẽ là một sai lầm lớn nếu cứ để mọi việc diễn ra như thế này trong bối cảnh chính quyền Ukraine luôn nói rằng sẽ tiếp tục đi theo tiến trình châu Âu.

• Theo PLXH