Khi người Đức cũng "sản xuất" số 10

Câu chuyện cân nhắc xem liệu có thể sử dụng 2 cầu thủ tiền vệ công trong một hệ thống là điều xa xỉ trong lịch sử bóng đá Đức. Có lẽ là trừ đội tuyển Đức trong thập niên cuối của thế kỷ trước, với 2 tiền vệ mang hơi hướm (chứ không hoàn toàn) "số 10" xuất sắc là Andreas Moeller và Thomas Haessler trong đội ngũ, và những băn khoăn về hiệu quả của việc lắp ghép Goetze - Oezil hiện tại, không còn những trường hợp nào thuộc cùng chủ đề này được quan tâm. Người Đức cũng chưa bao giờ sở hữu một số 10 đúng nghĩa (mà chỉ có những người đáp ứng được phần nào những phẩm chất tạo nên hình mẫu ấy), vì bóng đá của họ không phải là môi trường để tạo ra một dạng cầu thủ đặc biệt như thế.

Bóng đá của người Đức trước kia không khuyến khích sự khác biệt của cái tôi cá nhân. Những thủ lĩnh có thể tạo sự khác biệt của họ (Beckenbauer, Matthaeus...) vẫn phải chịu sự ràng buộc của trách nhiệm trong tập thể mà không được quyền đạt đến "cảnh giới" tối cao của sức sáng tạo, vốn mang trong đó sự ích kỷ. Trong những ám ảnh nặng nề của một hệ thống thiên về phòng ngự và rình rập, nước Đức sản sinh ra những libero kiệt xuất (Effenberg, Matthaeus...) và những cầu thủ có ý chí mạnh mẽ, nhưng không thể nhào nặn ra một số 10 kinh điển, hình mẫu đại diện cho một lối chơi chủ động tiêu diệt đối thủ và cần một sự thăng hoa phá cách, điều mà tính kỷ luật đến cứng nhắc truyền thống của bóng đá Đức luôn "xiềng xích".

Thành công của mẫu cầu thủ như Thomas Haessler, người đã vô địch World Cup 1990 và EURO 1996 với chiều cao chỉ 1m66 (đi ngược lại quan niệm về một mẫu tiền vệ "bề thế" đúng kiểu Đức) nhưng có kỹ thuật siêu đẳng và sự sáng tạo, chỉ mang tính hiện tượng, bởi vì ngay sau những đỉnh cao chói lọi ấy là một quãng thời gian đen tối của bóng đá Đức. Sự xuất hiện và tỏa sáng của anh trong giai đoạn ấy đơn thuần là một mẫu cầu thủ đột nhiên được phát hiện, và sau đó dễ dàng bị lãng quên.

Nhưng giờ thì điều ấy không còn đúng với trường hợp của những cầu thủ như Goetze và Oezil. Họ được sản sinh ra trong một môi trường khuyến khích những sự khác biệt của cá nhân, khi bóng đá Đức chuyển mình từ cách chơi phòng ngự chủ động sang tấn công tiêu diệt, và thay vào ý chí, tính kỷ luật là sự phá cách và sức sáng tạo. Có cả một thế hệ những tiền vệ công đã và sẽ đóng vai trò quan trọng trong thành phần tuyển Đức đã xuất hiện trong làn gió đổi mới, là Goetze, Oezil, Kroos, Mueller, Marin... Chưa thể gọi họ là những số 10, nhưng ít ra những con người ấy mang trong mình những phẩm chất phù hợp để nhào nặn nên một số 10.

Cuộc cách mạng của bóng đá Đức đã đẩy trọng tâm lối chơi từ sát hàng thủ của chính mình lên sát hàng thủ đối phương, và từ trong tinh thần ấy, họ đang bắt đầu đẩy mạnh tiến độ "sản xuất" những số 10.

• PAN, TTVH