Phanh phui công nghệ “tiến sĩ rởm” ở Đức

Ở Đức, việc có học hàm học vị cao giúp nhiều người trong giới kinh doanh đánh bóng uy tín và thăng tiến. Nhưng thay vì tự nghiên cứu, nhiều doanh nhân bận rộn đã tuyển mộ các chuyên gia viết thuê luận văn, luận án. Và một thợ viết thuê như thế đã tiết lộ với tờ Spiegel về những khiếm khuyết trong hệ thống giáo dục của nước Đức.

Một đơn đặt hàng nữa vừa được gửi tới: bản luận văn 200 trang phải viết trong vòng 4 tuần, với chủ đề quản trị kinh doanh, bằng tiếng Anh.

Người giúp những kẻ kém cỏi có bằng

Christian Arnig (nhân vật đã được đổi tên), ngồi trong phòng riêng tại một căn hộ ở Frankfurt. Căn hộ của anh được trang trí sơ sài với một chiếc giường, một bàn viết và một tủ sách, trong đó các cuốn sách mang nội dung pháp lý đứng cạnh các hàng sách văn học.

Arnig thích truyện hư cấu và các vở kịch, dù anh có thói quen chỉ đọc toàn các cuốn sách mang nội dung phi hư cấu. 

Arnig là người thông minh, có thể quá mức thông minh, nếu như những gì anh nói là đúng. Gần như chẳng có bất kỳ công việc nào phù hợp với năng lực của anh, ngoại trừ việc viết luận văn cử nhân, thạc sĩ, luận án tiến sĩ cho những người khác.

Tay viết luận văn thuê Arnig trong chung cư của anh ở Frankfurt

4 năm trước, sau khi lấy được bằng tiến sĩ Triết học, Arnig đã đâm đơn xin làm việc tại một nhà xuất bản sách, nhưng bị từ chối. "Tôi quá đạt chuẩn cho vị trí công việc đó. Nhưng tiền người ta phải trả cho tôi quá cao và tôi lại quá tham vọng" - anh nói. 

Tình cờ anh biết về các cơ quan môi giới chuyên nhận viết thuê luận văn, luận án và không lâu sau đó anh bắt đầu làm việc cho một cơ quan như thế. Anh bắt đầu bằng một bài luận và nó xuất sắc tới mức anh đã liên tục nhận các bài luận án tiến sĩ, với các chủ đề về luật pháp, khoa học chính trị, quản trị kinh doanh, lịch sử nghệ thuật và xã hội học.

"Tôi cảm thấy rất tuyệt khi được khám phá nhiều thứ. Không một nghề nghiệp nào có thể giúp tôi thu nạp kiến thức ở một quy mô rộng như thế" - anh nói. 

Thông thường Arnig chỉ nhận được mỗi chủ đề chung và anh phải quyết định đề tài, cũng như vấn đề được đề cập trong bản luận văn/luận án. Đôi khi anh còn chẳng biết tới tên của trường đại học, thầy hướng dẫn hoặc người bảo vệ luận án.

Anh chỉ trao đổi hạn chế với khách hàng, nhưng có thể biết họ là ai. Đó là những con người gần như không có tham vọng về học vấn và họ khó có thể lấy được tấm bằng tiến sĩ theo cách thức thông thường. Nhưng công việc của Arnig là đảm bảo họ có bằng.

Lỗ hổng trong hệ thống đào tạo tiến sĩ

Phương thức của Arnig là chia nhỏ một chủ đề xuống thành các vấn đề nhỏ. Làm sao để anh có thể làm quen với một chủ đề mới nhanh tới vậy? "Theo cách thức tự nhiên, một người cần có vốn kiến thức chung ở mức cao mới có thể phân tích một chủ đề. Khi có thứ gì đó khiến tôi quan tâm, tôi sẽ vớ lấy từ điển để tìm hiểu về nó, xây dựng một bộ khung và dựa vào đó để viết càng nhiều trang càng tốt" - anh kể.

Bản luận văn của Arnig mất tới 5 năm và rất nhiều công sức, cảm xúc cũng như tiền học bổng mới có thể hoàn thành. Nhưng trong công việc viết thuê hiện nay, anh chỉ mất có 3 tháng để hoàn tất các đơn đặt hàng và tới nay tất cả các bản luận văn/luận án đều đã được các trường đại học chấp nhận. 

Arnig không ngạc nhiên. Mối quan hệ giữa các giáo sư hướng dẫn và các nghiên cứu sinh tiến sĩ hiện đã trở nên hết sức lỏng lẻo. "Một người được giao trách nhiệm hướng dẫn quá trình thực hiện luận án tiến sĩ hẳn sẽ nhận ra rằng phong cách nghiên cứu và mức độ trí tuệ trong bản luận án sẽ không bao giờ tới từ nhân vật đang ngồi trước ông ta trong các buổi tham khảo ý kiến" - anh nói. Đó là lý do vì sao anh không thấy hối hận với những việc mình đã làm.

"Nếu các trường đại học hoạt động bình thường, công việc của tôi hẳn đã không tồn tại" - anh nói.

Arnig không cần sự ghi nhận từ bên ngoài, điều anh đã có được khi hoàn tất bản luận án của mình. Thứ anh thu được là tiền, rất nhiều tiền. Một trang luận văn của anh có giá từ 60 euro (80 USD) tới 100 euro. Khoảng một nửa số tiền sẽ chảy vào túi tay môi giới. Với các chủ đề khó, khoản phí sẽ được thương thảo giữa đôi bên.

Cơn khát học hàm học vị cao hiện đang lan rộng ở Đức. Ở đây, thời gian nghiên cứu tiến sĩ thường ít hơn so với ở Mỹ và bằng cấp được theo đuổi bởi những người không quan tâm tới sự nghiệp nghiên cứu. Thay vì thế, họ muốn đánh bóng tên tuổi để có thể thăng tiến trong kinh doanh. 

Cơn sốt bằng cấp cao cũng cho thấy một khoảng tối liên quan tới vấn nạn gian lận trong các bằng tiến sĩ. Mới tuần trước, Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đức Annette Schavan đã bị tước bằng tiến sĩ và phải từ chức sau khi trường đại học của bà phát hiện bà đã đạo văn trong luận văn tiến sĩ. Hai năm trước, điều tương tự cũng xảy ra với Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Đức Karl-Theodor zu Guttenberg, người còn bị nghi đã sử dụng một tay viết luận văn thuê.

Nhưng thay vì tạo ra một đòn đánh vào những kẻ viết thuê luận văn, những trường hợp như của Guttenberg lại có tác dụng ngược lại. Thông qua vụ của ông, rất nhiều người đã lần đầu biết tới sự tồn tại của hoạt động viết thuê luận văn. Kể từ đầu những năm 2000, số lượng các tay viết luận văn thuê như Arnig đã tăng lên và giá cả dịch vụ cũng theo đó mà giảm đi.

Nỗi lòng của tay viết thuê luận văn

Theo Spiegel, cơ sở môi giới viết thuê luận văn được xem là lâu đời và lớn nhất nước Đức đã hơn 20 năm tuổi. Cơ sở này không tiết lộ việc họ đang sử dụng bao nhiêu người, nhưng sáng lập viên của nó nói rằng con số người tham gia phải lên tới 5 số 0! 

Cơ sở tự gọi họ là nơi cung cấp các văn bản và bài viết mang tính học thuật. Theo lãnh đạo cơ sở, doanh nghiệp của ông không viết các bài luận thuê mà chỉ thực hiện các bài viết nghiên cứu cho các công ty hoặc các trường đại học. Ví dụ như họ viết các bài nghiên cứu y học cho các công ty dược, nơi ai là tác giả bài viết không còn trở nên quan trọng nữa.

Các cơ sở môi giới khác lấp lửng nói rằng họ chỉ trợ giúp cho các nhà nghiên cứu đã bị quá tải bởi công việc. Họ nói rằng hoạt động của mình là hợp pháp, bởi họ yêu cầu các khách hàng ký vào một thông báo nói rằng những gì được viết ra chỉ được sử dụng cho mục đích huấn luyện mà thôi. 

Theo các quy định ở Đức, những người làm luận án tiến sĩ nhờ người viết thuê luôn có nguy cơ bị tước bằng, bị phạt một khoản tiền lớn. Hiện phần lớn các trường đại học đều yêu cầu nghiên cứu sinh phải viết một cam kết nói rằng họ đã tự tạo ra tác phẩm của mình và điều này sẽ khiến họ gặp nguy hiểm nếu phải ra tòa.

"Tôi nghĩ rằng việc phải viết một cam kết như thế là điều tốt, bởi gian lận trong học lập không phải là những chuyện vặt vãnh" - Arnig nói. Và anh đã hết sức nghiêm túc khi đưa ra tuyên bố ấy. Bởi dù là một tay viết luận văn thuê, Argni lại rất khinh thường chính hệ thống mà anh đang được hưởng lợi từ nó. 

• Tường Linh (Theo Spiegel) Thể thao & Văn hóa