Người Đức trọng ví tiền hơn “buôn bán công bằng”

Những mặt hàng được dán nhãn "Fairtrade" vẫn còn rất hiếm tại các siêu thị ở Đức. Chẳng phải người Đức không thích cái sự "buôn bán công bằng", mà chẳng qua là họ… tiếc tiền.

Chỉ có 1% các loại lương thực–thẩm phẩm được bán tại Đức mang nhãn Fairtrade. Nhãn mác này khẳng định sản phẩm được làm ra đáp ứng tiêu chí kinh doanh công bằng. Trên các quầy hàng ở các siêu thị Đức sản phẩm mang tên Fairtrade thường được làm ra tại các nước đang phát triển, nơi mà nhiều nông dân phải làm quần quật suốt ngày nhưng không nuôi nổi gia đình. Một trong các lý do là nông sản của các nước nghèo thường bị chèn ép, phải bán với giá rẻ mạt.

Bà Antje Edlerm, Giám đốc của Diễn đàn kinh doanh công bằng, cho biết, một trong những nguyên tắc chủ chốt của việc kinh doanh có lương tâm, đạo đức là thiết lập mối quan hệ đối tác giữa phía bán hàng và phía sản xuất. Bà nói: “Chúng tôi làm việc không qua cầu trung gian. Chỉ có như vậy thì mới đảm bảo rằng người làm ra nông sản chẳng những bù đắp được chi phí mà còn có chút lãi”.

Tại châu Âu sản phẩm dán nhãn Fairtrade chủ yếu là cà phê, chè, đường, ca cao, sô cô la và chuối. Tuy vậy, tại các nước tỷ trọng “hàng hóa đạo đức” trên thị trường không giống nhau. Chẳng hạn, tại Anh tỷ lệ dao động từ 25 đến 30%. Hãy so sánh: tại Đức tỷ trọng cà phê – loại đồ uống rất phổ biến ở quốc gia này, được cấp giấy chứng nhận của Fairtrade chỉ chiếm 1,25%. 

Bà Antje Edlerm lý giải rằng đó là do người tiêu dùng Đức thường chọn những mặt hàng có giá thấp hơn so với những sản phẩm cùng loại. Bà nhấn mạnh: “Bởi vậy mà tổ chức chúng tôi rất coi trọng khâu thông tin cho khách hàng về những gì ẩn chứa đằng sau giá rẻ và thực chất ai phải trả giá cho khoản tiết kiệm này”. Người tiêu dùng châu Âu một phần có lỗi trong việc các chủ trang trại và nông dân tại những nước đang phát triển không nuôi nổi gia đình hay không thể cho con đi học.
 
Trong triển vọng dài hạn sự kinh doanh công bằng có thể tác động tích cực tới sự phát triển của nền nông nghiệp tại các nước nghèo, cũng như thúc đẩy việc bảo đảm an ninh lương thực trên thế giới. Bà Antje Edlerm cho biết: “Ba phần tư số người đói trên hành tinh đang sống ở vùng nông thôn. Đa số họ làm việc trong ngành nông và thu nhập của họ không đủ để nuôi thân và gia đình”. 

Các chuyên gia cho rằng bằng cách tập hợp nhau lại trong các hợp tác xã và thiết lập mối quan hệ với các nhà nhập khẩu ủng hộ nguyên tắc Fairtrade, các chủ nông ở những nước đang phát triển có thể cải thiện đáng kể tình hình kinh tế của mình. Bà Antje Edlerm khẳng định: “Cùng nhau làm việc giúp cho họ hoàn thiện kỹ thuật canh tác nông sản và bằng cách đó cải thiện chất lượng và tăng năng suất”. Bà cho rằng nếu các chủ nông có cơ hội tự mình chế biến nông sản thì chẳng những họ có thể bán sản phẩm của mình ra nước ngoài mà còn cung cấp cho thị trường trong nước.

Hiện tại những loại hàng hóa được dán mác Fairtrade ở Đức không nhiều, tuy nhiên bà Antje Edlerm vẫn hy vọng mọi sự sẽ được cải thiện. Theo bà, ngày càng có nhiều khách hàng quan tâm đến xuất xứ của hàng hóa, chẳng hạn họ muốn biết sản phẩm mà họ định mua có được làm ra nhờ lao động trẻ em hay không. Người Đức đã có ý thức hơn trong việc chọn lựa hàng hóa và họ đòi hỏi những người sản xuất hàng hóa phải có tinh thần trách nhiệm xã hội. 

Quả thật, năm 2010 số nhà ăn, nhà hàng, quán cà phê, tiệm bánh những mặt hàng có dán mác Fairtrade đã tăng 20%. Từ năm ngoái tất cả các chi nhánh của mạng lưới quán cà phê Starbucks chỉ bán các loại cà phê dán nhãn Fairtrade

• Trần Quang Vinh (theo Deutsche Welle), tamnhin