Các nhà khoa học Italia và Đức vừa thông báo việc họ đã giải mã thành công bộ gene di truyền của người băng Oetzi. Việc giải mã thành công bộ gene của xác ướp 5000 tuổi này sẽ trả lời cho nhiều câu hỏi lý thú như liệu Oetzi có hậu duệ thời hiện đại, hệ miễn dịch của ông ta hoạt động ra sao, ông đang mắc bệnh gì. Nó cũng lần đầu cho thấy các thông tin về cuộc sống của con người cách đây 5.000 năm và mối liên hệ của họ với người hiện đại.
Tìm mối liên hệ với người hiện đại
Trang tin DW.com cho biết các chuyên gia từ Đức và Italia đã hợp tác và cùng "thi triển" các kỹ năng thượng hạng để giải mã bản đồ gene của "người băng" Oetzi. Các nhà nghiên cứu đã đạt được một bước tiến lịch sử trong việc nghiên cứu xác ướp 5.000 tuổi.
Mẫu phân tích gene của Oetzi được trích xuất từ tuỷ sống của người băng. Họ đã tạo nên một thư viện ADN chứa đựng lượng dữ liệu di truyền lớn nhất từng thu được từ người băng.
Bộ ADN của Oetzi, giống nhiều người hiện đại, gồm gần 3 tỉ cặp cơ sở (base pair) hoặc tương ứng với hơn 20.000 gene khác nhau. Các nhà khoa học đã từng thử giải mã ADN của Oetzi vào giữa những năm 1990 nhưng công nghệ xử lý và máy tính khi đó còn quá yếu và sơ khai để có thể phân tích chuẩn xác các thông tin di truyền bị hư hỏng. “Chúng tôi phải đối đầu với một mẫu ADN cũ đã bị phân mảnh nặng nề" - Albert Zink, người được giao quyền chăm sóc Oetzi, giải thích về khó khăn mà nhóm đã đương đầu.
Các nhà nghiên cứu nói rằng thông qua việc giải mã bộ gene của Oetzi, họ có thể sẽ có câu trả lời cho một số thắc mắc về con người cách đây 5.000 năm, cũng như mối liên hệ của họ với người hiện đại. "Nó sẽ cho chúng tôi biết rất nhiều về người băng, về hệ miễn nhiễm của ông và việc dữ liệu gene của ông hình thành ra sao" - Albert Zink nói - "Nó cũng có thể cho chúng tôi biết ông bị bệnh gì, các căn bệnh liên quan tới hệ sinh sản... Chúng tôi sẽ dựa vào đó để kết luận rằng liệu có còn họ hàng thời hiện đại nào của Oetzi còn sống sót. Hoặc liệu đã có những thay đổi nào trong hệ gene của một người đã sống cách nay 5.200 năm và dân số hiện đại".
Ngoài việc nói lên đặc điểm sinh lý của Oetzi, các gene này có thể cung cấp câu trả lời cho những câu hỏi như bệnh tiểu đường ở người phát triển ra sao và qua đó sẽ cung cấp những biện pháp trị liệu tốt hơn trong tương lai. Các nhà khoa học cũng sẽ có câu trả lời cho việc liệu ADN của Oetzi còn tồn tại ở khu vực núi Alpine cho tới ngày nay hay không.
“Người băng” đã bị giết ra sao?
Oetzi được phát hiện vào tháng 9/1991, khi ông Helmut Simon, một người Đức, và vợ là Erika nhìn thấy thi thể người băng bị vùi trong tuyết lúc đang khám phá sông băng Similaun ở phía Bắc Italia. Ban đầu thi thể này được cho là của một nhà leo núi xấu số bởi trong khu vực không hiếm chuyện những người leo núi gặp tai nạn và bị tuyết vùi. Song những kiểm tra sau đó đã cho thấy nó có niên đại hơn 5.000 năm.
Ngoài cái xác, người ta còn thu giữ được nhiều cổ vật có giá trị gồm một chiếc áo choàng không tay bằng cỏ bện, áo da và giày không thấm nước. Những đồ tuỳ thân khác của Oetzi gồm rìu đồng, dao đá, ống chứa đầy tên, giáo gỗ... Các đo đếm cho thấy Oetzi cao 1m59, nặng 50kg, khoảng 46 tuổi. Ông là xác ướp tự nhiên cổ nhất từ trước tới nay. Do nằm trong băng tuyết, cơ thể của Oetzi được bảo quản gần như hoàn hảo, chưa kể tới quần áo và vũ khí cũng trong tình trạng tốt. Oetzi có 57 hình xăm, gồm những chấm và gạch đơn giản trên cơ thể.
Ban đầu người ta nghĩ rằng Oetzi chết vì đói và lạnh. Nhưng nghiên cứu ruột Oetzi, người ta thấy rằng ông đã ăn hai bữa trước khi chết. Một bữa Oetzi ăn thịt sơn dương và bữa còn lại là thịt dê. Ngoài thịt, ông còn ăn bột lúa mì nghiền nhỏ, có khả năng đã được nướng thành bánh, và vài quả mận. Rồi người ta đồn rằng ông ta là trưởng tộc, là nạn nhân của một cuộc tế thần. Nhưng những kiểm tra kỹ lưỡng qua phương pháp chụp X quang và chụp cắt lớp CT cho thấy ông ta đã chết sau một cuộc chiến. Đầu một mũi tên vẫn cắm vào vai Oetzi. Bàn tay, cổ tay, ngực Oetzi có nhiều vết xước. Các nhà nghiên cứu đoán rằng ông ta đã bị giết bởi một cú bổ mạnh vào đầu. Ngoài ra Oetzi còn bị viêm khớp và trong bụng có chứa một loại giun kí sinh.
* * *
"Chúng tôi có 3 tỉ cặp cơ sở phải xem xét và chúng tôi đã đi được nửa chặng đường trong việc phân tích kho dữ liệu đồ sộ đó" - Andreas Keller nói - "Tất cả chúng tôi đều đang rất hy vọng có thể kết thúc việc đi tìm bí ẩn 5.000 năm của Oetzi sau 4 tháng tới".
Gia Bảo
