Đan Mạch và Đức căng thẳng vì kiểm soát biên giới

Một cuộc khủng hoảng ngoại giao có nguy cơ bùng nổ giữa hai nước láng giềng Đan Mạch và Đức khi chính quyền Copenhagen cương quyết áp dụng việc kiểm tra thông hành tại hai cửa khẩu nối vương quốc này với Thuỵ Điển và Đức từ giữa tháng 6 trở đi.

Ngày 8-6, nhật báo Berlingske Tidende của Đan Mạch đã dẫn lời của Thứ trưởng ngoại giao Đức Werner Hoyer, nặng lời chỉ trích những quốc gia “muốn tái lập kiểm soát biên giới và trở lại sử dụng đồng tiền riêng”. Ông gọi đây là hành vi “quay ngược bánh xe lịch sử”, “chối bỏ những thành tựu cốt lõi của EU”, ví đây là chuyện “đùa với lửa của chủ nghĩa quốc gia”. Ông Hoyer tuyên bố đã đến lúc Quốc hội EU phải có hành động cụ thể.

Đáp trả, ông Lars Barfoed, phó thủ tướng Đan Mạch, gọi phát biểu của ông Hoyer là “cực kỳ ngớ ngẩn” và tuyên bố ông tin khối EU sẽ không ngăn cấm chuyện tái lập những trạm kiểm soát của hải quan.

Bộ trưởng Bộ Thuế quan Đan Mạch Peter Christensen cho rằng Đức cố tình làm lớn chuyện Đan Mạch dựng trạm hải quan tại biên giới trong khi chỉ riêng vùng Schleswig-Holstein, phía bắc nước Đức, gần biên giới với Đan Mạch, đã có tới 350 cán bộ thuế quan Đức làm việc.

Theo ông Peter Christensen, chuyện Đan Mạch tăng cường kiểm tra biên giới không vi phạm thoả ước về tự do đi lại của các nước trong khối Schengen (gồm 22 nước thành viên EU cùng Na Uy, Thuỵ Sĩ và Iceland) và tới nay đã có bảy quốc gia trong khối EU áp dụng việc kiểm tra biên giới vì luật EU cho phép các nước trong khối kiểm tra hải quan để ngăn chặn việc buôn lậu vũ khí và ma tuý các loại.

Đại sứ Đức tại Đan Mạch Christoph Jessen đã lên tiếng phản đối cáo buộc của ông Christensen. Theo ông, số cán bộ này chỉ đi thu thuế rượu và kiểm tra việc nộp thuế của nhân dân (Đức) trong vùng.

Giữa tháng 5 vừa qua, khi Chính phủ Đan Mạch cho biết sẽ tái lập các trạm kiểm soát biên giới thì đã bị hai nước láng giềng Thuỵ Điển và Đức, nhất là Đức, phản ứng dữ dội. Bộ trưởng nội vụ Đức Hans-Peter Friedrich mỉa mai là trong một châu Âu hợp nhất có thể có một quốc gia tự cô lập. Cao uỷ EU cũng lên tiếng chỉ trích quyết định này của Chính phủ Đan Mạch, một số nghị sĩ trong Quốc hội EU còn đòi Đan Mạch rút ra khỏi khối Schengen.

Trong khi đó báo chí Đức nhảy vào cuộc, công kích Đan Mạch nặng lời. Những ngày này, Đài truyền hình Đức ZDF phát đi những phóng sự thể hiện người Đan Mạch như những người không biết phải trái, nặng tính kỳ thị với người dân các nước Đông Âu.

Do tình hình căng thẳng nên một số nghị sĩ đối lập Đan Mạch tỏ ra ngần ngại. Trong phiên họp ngày 8-6, Quốc hội Đan Mạch đã chưa thể thông qua việc cấp kinh phí cho xây dựng bốn trạm gác của hải quan tại biên giới và tăng cường cán bộ hải quan.

Bị thiệt hại trước tiên là công nghiệp du lịch Đan Mạch vì Đức là thị trường quan trọng nhất của họ. Mỗi năm Đan Mạch thu hút tới 11 triệu lượt du khách Đức. Theo các hãng lữ hành Đan Mạch, do báo chí Đức phóng đại chuyện kiểm tra biên giới nên đã có nhiều du khách Đức huỷ tour hè.

Tuy vậy, đại đa số người Đan Mạch vẫn ủng hộ quyết định này của chính phủ liên đảng Tự do - Bảo thủ. Họ đã quá chán ngán trước tình trạng an ninh, trật tự xã hội ngày càng xấu đi từ vài năm trở lại đây. Nạn trộm cướp gia tăng - chủ yếu do các băng nhóm tội phạm đến từ Đông Âu. Hơn thế nữa, khi tình hình kinh tế nhiều nước châu Âu gặp khó khăn thì rất nhiều người tìm tới Đan Mạch nhằm được hưởng các tiện nghi an sinh xã hội tại đây và lao động “chui”, gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế.

Người Đan Mạch lập luận rằng hễ ai không có gì sai trái thì chẳng có lý do gì ngại chuyện kiểm soát.

Thật ra chuyện Đan Mạch tái lập kiểm tra biên giới chỉ là một trong nhiều sự việc cho thấy vẫn tồn tại một khoảng cách giữa lý tưởng về một châu Âu không biên giới với thực tế. Nói như bà Pia Kjaersgaard, chủ tịch Đảng Nhân dân Đan Mạch, thì Cao uỷ EU cực lực phản đối quyết định của Đan Mạch vì họ sợ các nước khác sẽ bắt chước, và chuyện này chẳng qua cho thấy “sự hợp tác giữa các nước Schengen đã sụp đổ”.

• Theo Tuoitre