Cuộc đảo chính ngoạn mục của nữ Thủ tướng Đức

Đó là một cuộc đảo chính ngoạn mục, cũng là khoảnh khắc Merkel bước ra khỏi vỏ bọc ôn hoà mà bà cẩn trọng nuôi dưỡng.

Lớn lên ở một đất nước mà một từ nói ra có thể phá hỏng cả cuộc đời - Angela Merkel giống như hàng triệu người khác, đã học được cách giấu kín sâu suy nghĩ. Bà chỉ cởi mở, công khai ở nơi riêng tư trong ngôi nhà của mình.

Khả năng che giấu suy nghĩ, kết hợp với kiểu hành xử không chịu uốn mình nhún nhường đã giúp Merkel xây dựng sự nghiệp một nhà khoa học sau khi nghiên cứu vật lý tại Đại học Leipzig.

Thời sinh viên, bà làm thêm công việc hầu bàn ở sàn nhảy, rồi gặp gỡ và kết hôn với Ulrich Merkel (năm 1977), cũng là sinh viên ngành vật lý. Sau đó, họ chuyển tới Berlin nhưng mối quan hệ hai người sớm rạn nứt. "Nghe có vẻ ngu ngốc, nhưng tôi đã bước vào hôn nhân mà không hề suy xét kỹ", sau này Merkel nói.

Khi li hôn vào năm 1982, Merkel gặp Joachim Sauer, người sau này trở thành chồng thứ hai của nữ thủ tướng Đức. Joachim là một nhà hoá học say mê nghiên cứu, cũng từng li hôn và có hai con trai riêng.

Khi Chiến tranh Lạnh bắt đầu tan băng, bà bước vào cuộc sống hàn lâm tại Viện khoa học ở Đông Đức. Trải nghiệm chính trị đầu tiên của bà là vào năm 35 tuổi, khi bà gia nhập một nhóm dân quyền đúng một tháng trước khi Bức tường Berlin sụp đổ. "Luôn luôn thực tế, bà tham gia hoạt động chính trị khi không còn mối nguy hiểm nào", Gerd Langguth, giáo sư khoa học chính trị viết tiểu sử về Merkel, nhận xét. Khi nhóm này nhập vào Liên minh Dân chủ Thiên chúa giáo (CDU) - đảng bảo thủ của Thủ tướng Helmut Kohl - bà Merkel cũng tham gia.

Ông Kohl, cha đẻ của sự thống nhất nước Đức, đã gặp Merkel tại một hội nghị đảng sau khi Bức tường Berlin sụp đổ. Ông lập tức phát hiện ra tiềm năng của người phụ nữ trẻ đến từ phía Đông này, người có thể gia tăng sự hấp dẫn cho đảng bảo thủ. Ông trở thành một người thầy của Merkel, giúp bà nhanh chóng thăng tiến trong chính phủ và trong đảng với mối quan hệ có lợi cho cả hai người.

Ông Kohl sau đó dính líu tới một vụ bê bối tài chính bị phanh phui năm 1999. Người ta phát hiện CDU đã nhận và duy trì các khoản đóng góp bất hợp pháp thời lãnh đạo của Kohl. Trong khi các đối thủ phản ứng khá thận trọng, thì người "học trò" được ông bảo trợ lại viết một bài đăng trên trang nhất của tờ báo bảo thủ hàng đầu nước Đức yêu cầu ông từ chức.

Đó là một cuộc đảo chính ngoạn mục, cũng là khoảnh khắc Merkel bước ra khỏi vỏ bọc ôn hoà mà bà cẩn trọng nuôi dưỡng. "Bạn có thể nói rằng, tôi không bao giờ đánh giá thấp bản thân", sau này vẫn với nụ cười quen thuộc, bà trả lời trong cuộc phỏng vấn. "Không có gì sai trái khi có nhiều tham vọng", bà khẳng định.

Mặc dù không phải là người diễn thuyết giỏi trước công chúng, nhưng bà đã chứng tỏ là một chính khách sắc bén trong việc nắm bắt suy nghĩ của người dân. Khi trở thành thủ tướng năm 2005, bà đã dần dần củng cố quyền lực trong cả đảng cũng như đất nước, trung lập đối thủ để đảm bảo sự an toàn và sẵn sàng chuyển đổi các vị trí bất kể khi nào cần thiết để duy trì sự tín nhiệm.

Bà là người theo chủ nghĩa tự do. Theo nhiều người, bà kết hôn với Joachim Sauer năm 1998 chỉ là do áp lực từ những người lớn tuổi trong đảng. Ông Joachim Sauer hiện nay là giáo sư hóa học lỗi lạc, người thích phòng thí nghiệm hơn ánh hào quang chính trường.

Đến từ phía đông nước Đức, nơi phụ nữ luôn làm việc, bà gặp chút trục trặc nhỏ với các giá trị lý tưởng hoá truyền thống của người Đức là phụ nữ làm nội trợ thì ở nhà và trông nom con cái. Là người ủng hộ mạnh mẽ quyền bình đẳng, bà thúc đẩy các ý tưởng như thành lập vườn trẻ nhà nước mà những người bảo thủ trong đảng của bà không tán thành.

Những người ủng hộ bà, khắc hoạ chân dung Merkel là một người theo chủ nghĩa thực dụng đầy kiên trì. Họ nói bà tiếp cận chính trị như khi bà làm khoa học, nhìn thấy hàng loạt thách thức và vượt qua chúng một cách logic. "Nếu có vấn đề, bà ấy sẽ giải quyết chúng", một người bạn của thủ tướng Đức nói.

Tuy nhiên, những người chỉ trích thì nói bà có tư duy lộn xộn, trì hoãn các quyết định càng lâu càng tốt. "Bà ấy thay đổi tư duy vài lần một ngày, bạn không thể tin tưởng tất cả vào bà ấy", một nhân vật nổi bật trong CDU nói. "Bạn không bao giờ biết bà ấy nghĩ gì, ngoại trừ việc bà ấy muốn nắm giữ quyền lực", ông kết luận. "Chúng ta đang ở trong một thế giới thay đổi, và cần nhìn xa trông rộng để thoát khỏi cuộc khủng hoảng".

Nhưng Merkel đã có những quyết định táo bạo điển hình trong vài tuần gần đây, khi buộc các ngân hàng châu Âu phải chấp nhận thiệt hại lớn về các khoản cho vay với Hy Lạp, đồng thời đối mặt thành công với những chỉ trích trong chính phủ liên minh bất ổn của mình. Bà cũng nỗ lực thúc đẩy sự thống nhất tại châu Âu bất chấp những khó khăn từ David Cameron.

Tuy nhiên, cộng sự của Merkel có nhiều cách nhìn khác nhau về niềm tin vào sự thống nhất châu Âu của bà thủ tướng Đức. Người cho rằng bà không thực sự tin vào một liên minh chặt chẽ hơn, người khác lại khẳng định bà là người ủng hộ nhiệt thành của các mối quan hệ khăng khít hơn trên khắp châu lục để đảm bảo một tiếng nói thống nhất mạnh mẽ.

Cho dù thế nào, sự tín nhiệm dành cho một nữ thủ tướng sắt đá vẫn đang ngày càng tăng ở Đức. Bởi dường như người Đức dường như tin rằng, bà mang những bản năng tốt nhất của họ trong tim mình, và người phụ nữ quyền lực ấy sẽ dẫn dắt họ đi qua những thời khắc hỗn loạn, khó khăn.

Nguyễn Huy (theo Dailymail)

• Tác giả: IAN BIRRELL