Tết cổ truyền dân tộc trong lòng Việt kiều Đức

Hơn 100.000 người Việt Nam đang sinh sống ở khắp mọi miền nước Đức, trong đó rất nhiều người, từ hơn 20 năm qua không có điều kiện về đón Tết cùng gia đình tại quê hương, nhưng dù trong hoàn cảnh nào họ cũng luôn cố gắng duy trì nét đẹp văn hóa này cho mình và quan trọng hơn là cho thế hệ con cháu không quên tổ tiên của mình.

Xuất ngũ, anh Lê Văn Thành sang Đức theo diện Hợp tác lao động từ giữa những  năm 1980, rồi lập nghiệp định cư ở Potsdam (thủ phủ bang Brandenburg), một thành phố du lịch hấp dẫn của Đức, thu hút hàng triệu du khách trong và ngoài nước mỗi năm bởi sự yên bình, trong lành và sạch đẹp với những vạt rừng xanh mát mắt điểm xuyến các hồ nước trong veo cùng rất nhiều danh thắng và lâu đài cổ kính mà giá trị kiến trúc và lịch sử không thể phủ nhận.

Quán Sushi khiêm tốn nằm trên con phố đi bộ giữa trung tâm thành phố Potsdam cổ kính thường xuyên đông đúc thực khách khiến ông bà chủ Lê Văn Thành – Nguyễn Thị Minh Thảo suốt ngày bận rộn. Mải làm ăn mưu sinh nên thấm thoát đã hơn 20 năm ít có điều kiện trở về “ăn” Tết ở Việt Nam, nhưng không bao giờ anh Thành quên được những cái Tết sum họp đầm ấm ngày còn thơ ấu nơi quê nhà. Vì thế, năm nào cũng vậy, mỗi khi Tết sắp chạm ngõ, dù kinh doanh bận rộn đến mấy, anh vẫn cố gắng thu xếp công việc để lo tổ chức đón Tết cổ truyền dân tộc chu đáo trên xứ người với tâm niệm giữ cho gia đình, đặc biệt hai cô con gái sinh ra ở Đức, một nét sinh hoạt văn hóa truyền thống của tổ tiên đã theo anh từ những ngày còn nhỏ.

 

Thực khách Đức uống rượu cần tại quán Sushi gia đình anh Thành

Ở châu Âu, người dân được nghỉ đón lễ Giáng sinh và Tết dương lịch vào cùng một dịp cuối tháng 12. Người Việt định cư ở Đức cũng bị chìm trong nhịp sống ấy và bị cuốn vào không khí chuẩn bị đón lễ Giáng sinh và Tết dương lịch của toàn xã hội. Trong khi đó, Tết Nguyên đán Việt Nam hầu như chỉ diễn ra trong cộng đồng người Việt, mọi sinh hoạt xã hội vẫn bình thường, bà con vẫn phải đi làm, không có ngày nghỉ như ở Việt Nam nên họ phải rất linh hoạt thu xếp công việc mới có thời gian tổ chức vui đón Tết cổ truyền dân tộc một cách tươm tất.

Để có những món ăn truyền thống không thể thiếu được trong ngày Tết, cộng đồng người Việt Nam ở những địa phương nhỏ thường đổ về các Trung tâm thương mại châu Á lớn ở thành phố Leipzig, Dresden, Magdeburg, thủ đô Berlin… để mua sắm hàng Tết. Thực phẩm châu Á được các chủ kinh doanh nhập về khá đầy đủ, ngoài những mặt hàng thường nhật như thịt thà, tôm cá, gạo mì, bún phở khô đến các loại rau muống, rền, cần, cải, bầu bí, dưa chuột, mướp đắng, khoai sọ, khoai lang, sắn và các loại hành răm, kinh giới, tía tô, ngổ, mùi, gừng, tỏi, ớt, riềng, sả... dịp Tết còn có cả lá dong, bánh chưng, bánh tét, giò chả, hoa quả, mứt kẹo, đèn nhang, trầu cau… phong phú đến ngập mắt, cảm giác như ở chợ Đồng Xuân Hà Nội vậy. Kẻ mua, người bán tấp lập, gia đình nào cũng cố sắm đầy đủ những thứ cơ bản cho ngày lễ lớn. Nhịp sống những ngày giáp Tết tại các Trung tâm thương mại khá sôi động, khẩn trương chẳng khác ở Việt Nam.

Tết năm ngoái, là khách nhà anh Thành, tôi đã thực sự được tận hưởng một bầu không khí thân tình toát ra từ trái tim các thành viên trong gia đình. Mặc dù ngoài trời ngập đường tuyết trắng và giá lạnh nơi xứ người, nhưng tôi vẫn cảm thấy có một ngọn lửa quê hương ấm cúng đang đượm cháy trong gia đình như ở Việt Nam vậy. Cả nhà, mỗi người một việc, hai cô con gái Phương Thảo và Thái Thảo ngoan ngoãn, học giỏi, tài nội trợ thi nhau “biểu diễn” các món ăn Việt độc đáo, hương vị cỗ Tết lan tỏa khắp nhà.

Tuy sống trong một nền văn minh khác, nhưng hầu như gia đình người Việt nào ở Đức cũng lập một ban thờ nho nhỏ để nhang khói tổ tiên vào ngày Rằm, mồng Một hằng tháng. Ban thờ nhà anh Thành ngày Tết đầy đủ cả đèn nhang, mâm ngũ quả, bánh chưng xanh, giò chả, chè kho, mứt kẹo, hoa tươi và phong bao lì xì,… 30 Tết có gà luộc nguyên con, đĩa xôi khéo tay đơm đầy đặn và các món ăn dân tộc cúng Giao thừa. Việt kiều ta thường thắp nhang làm lễ vào lúc 18 giờ ở Đức, bởi đó là đúng 12 giờ đêm Việt Nam, thời khắc giao hòa linh thiêng của trời đất chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, và háo hức cùng bà con trong nước đón nghe thông điệp chúc Tết của Chủ tịch nước trên kênh truyền hình VTV4; mọi người nâng ly Sâm-banh chúc mừng Năm mới, chúc nhau sức khỏe, hạnh phúc, may mắn, làm ăn phát đạt và không thể thiếu được tiết mục lì xì cho con cháu cầu mong chúng học hành tấn tới, thành đạt, hiếu thảo với bố mẹ, ông bà và luôn nhớ về quê cha đất tổ; sau đó cả nhà quây quần dùng bữa trong phút giây đầu tiên của Năm mới cùng với những câu chuyện đầy “kỷ niệm ngày xưa” ở Việt Nam, thật vui vẻ và đầm ấm. 

Các cháu thiếu nhi trong cộng đồng người Việt tại Đức biểu diễn văn nghệ mừng Xuân mới

Không khí đón Tết, mừng Xuân mang đậm truyền thống văn hóa Việt

Nét sinh hoạt truyền thống tốt đẹp đó đã được gia đình anh Thành và hầu hết bà con Việt kiều ở Đức duy trì từ những ngày đầu họ đặt chân tới nước Đức xa lạ, thật là đáng quý. Nó không chỉ giúp họ có những giờ phút thoải mái bứt khỏi công việc để nhớ về quê hương đất nước, mà điều có ý nghĩa quan trọng hơn thế nhiều là để nuôi dưỡng một dòng máu trong tim các thế hệ con cháu luôn chảy về cội nguồn dân tộc, bởi nhiều người nhận thấy truyền thống văn hóa dân tộc đang có xu hướng bị mai một dần ở các thế hệ sinh ra và lớn lên tại Đức. Không ít người đã bày tỏ lo lắng “Thế hệ chúng tôi sống hơn 20 năm ở Đức, cái chất văn hóa Việt Nam chỉ còn 60-70%, con cái sinh ra lớn lên ở đây chỉ còn 30-40% và đến thế hệ cháu chắt có nguy cơ chỉ còn 10-20%”. Điều này, những năm qua đã được Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm và tích cực thực hiện theo tinh thần Nghị quyết 36 của Bộ chính trị : “Luôn luôn coi cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là một bộ phận không tách rời của cộng đồng dân tộc Việt Nam” và đã đề ra nhiều chủ trương, chính sách rộng mở và biện pháp cụ thể nhằm tạo điều kiện ngày càng thuận lợi và hỗ trợ tích cực cho kiều bào ta ở nước ngoài tổ chức các hình thức hoạt động văn hóa - nghệ thuật để duy trì truyền thống văn hóa dân tộc. Song bà con ở Đức luôn mong muốn tiếp tục nhận được các chính sách và biện pháp hỗ trợ cụ thể hơn nữa để gìn giữ những truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc trong lòng các thế hệ con cháu tương lai. 

Lãnh đạo chính quyền và bạn bè Đức tới chung vui Tết cổ truyền Việt Nam tại thành phố Ludwigsfelde

Tết là dịp sum họp đầm ấm bên nhau nên không chỉ mỗi gia đình người Việt ở Đức cố gắng thu xếp công việc để “ăn” Tết, mà từ nhiều năm nay, Hội người Việt Nam ở hầu hết các thành phố đã tích cực tổ chức đón Tết cổ truyền và mừng Xuân mới cho bà con với quy mô rộng lớn, mang đậm nét văn hóa dân tộc. Ở các thành phố lớn như Leipzig, Dresden, Chemnitz, Magdeburg,… hàng ngàn người, trong đó khá đông thanh, thiếu niên thế hệ người Việt sinh ra ở Đức đã tới họp mặt chung vui, giao lưu, chuyện trò về quê hương đất nước, trình diễn các tiết mục văn nghệ dân gian Việt Nam và thưởng thức các món ăn dân tộc độc đáo ngày Tết. Chính quyền ở nhiều địa phương cũng rất quan tâm, hỗ trợ nhiệt tình cả tinh thần lẫn vật chất, nhiều quan chức lãnh đạo các cấp và bạn bè Đức gắn bó thân tình với Việt Nam đã tới dự khiến cho ngày Tết dân tộc của ta ngày càng được nhiều người dân Đức biết đến và không ít nơi đã trở thành nét sinh hoạt văn hóa cộng đồng khá phổ biến giúp bạn bè Đức và quốc tế hiểu hơn về đất nước, con người cũng như những truyền thống văn hóa tốt đẹp của Việt Nam; góp phần tăng cường tình đoàn kết hữu nghị giữa hai dân tộc Việt – Đức; thúc đẩy thêm quá trình hội nhập sâu rộng hơn của cộng đồng người Việt Nam vào đời sống văn hóa, xã hội Đức – nơi họ đã chọn làm mảnh đất quê hương thứ hai của mình ./.