Tiện ích
Phông chữ

Hội nghị Thượng đỉnh EU đã diễn ra trong hai ngày 7 và 8-2 tại Brussels (Bỉ). Một trong những nội dung chủ yếu được thảo luận là vấn đề “nóng” về ngân sách cho giai đoạn 2014-2020, theo đề nghị của Chủ tịch Hội đồng châu Âu Herman Van Rompuy. Tuy nhiên, hội nghị đã gặp phải những vấn đề khó trong quá trình thảo luận.

Việc làm và tăng trưởng

Pháp và Italy là các nước dẫn đầu, muốn duy trì chi tiêu nhưng hướng nhiều hơn vào việc đầu tư nhằm tạo thêm công ăn việc làm. Tổng thống Pháp Francois Hollande nói với các phóng viên rằng các điều kiện “vẫn chưa sẵn sàng” cho việc đạt thỏa thuận, nhưng cũng ra tín hiệu rằng Paris sẽ chấp nhận nhân nhượng.

Tuy nhiên, nước Pháp muốn bảo vệ phần dành cho trợ cấp nông nghiệp, các nước Đông Âu thì bảo vệ phần dành hỗ trợ cho các thành viên nghèo trong liên minh. Lập luận về việc cần tăng chi tiêu được các nước như Ba Lan, Hungary và Tây Ban Nha ủng hộ, vì đây là các nước nhận được ngân khoản từ EU nhiều hơn so với khoản đóng góp của họ, họ cho rằng nếu cắt giảm hơn nữa thì khoảng cách giàu nghèo giữa các quốc gia EU sẽ ngày càng gia tăng

Các nước khác, hầu hết là các nước đóng góp nhiều hơn, nói rằng đây là điều không thể chấp nhận được trong thời điểm đang phải thắt lưng buộc bụng. Tuy nhiên, nhìn vào bầu không khí căng thẳng của hội nghị người ta đã nhận thấy không thể kỳ vọng hội nghị lần này sẽ đạt được một thỏa thuận nào đó. Bà Merkel - nhà trung gian quyền lực tại cuộc họp thượng đỉnh cũng thừa nhận rằng các cuộc đàm phán đã “rất khó khăn”.

Chủ tịch Liên minh EU đã cảnh báo các nước thành viên không nên chỉ nghĩ đến lợi ích riêng của từng nước mà phải tính đến lợi ích chung lớn hơn của toàn khối, đó là dành ngân sách để giải quyết những vấn đề thất nghiệp, nhất là thất nghiệp trong giới trẻ, vấn đề đảm bảo tăng trưởng và việc làm cho cả khối trong tương lai.

Thắt chặt chi tiêu và bình đẳng

Tại Brussels, người phát ngôn của Quốc hội EU cảnh báo rằng các khoản cắt giảm nặng nề sẽ khiến Ủy hội không thể hoạt động được, trong lúc EU đang cần đoàn kết hơn nữa trong việc đối phó cuộc khủng hoảng tài chính.

Tổng thống Pháp Francois Hollande, tuyên bố mặc dù Pháp đã rất mong muốn đạt được một thỏa thuận nhưng ông thấy trước rằng sẽ không có được sự đồng thuận ngay lập tức. Thủ tướng Đức Angela Merkel thừa nhận rằng bà đã chuẩn bị tinh thần cho những cuộc đàm phán rất khó khăn. Còn Chủ tịch Nghị viện châu Âu (EP), Martin Schulz, lại đưa ra lời kêu gọi thông qua ngân sách nhằm đẩy lùi bất bình đẳng xã hội do tác động của khủng hoảng kinh tế.

Ông cảnh báo, trong trường hợp EU không thông qua được ngân sách thì bất bình đẳng trong xã hội hiện nay ở EU sẽ trở thành hệ lụy cho người lao động ở mỗi quốc gia. Cùng với tình hình kinh tế suy giảm, tỷ lệ thất nghiệp tăng cao chưa từng có, sự chênh lệch các nguồn thu tài chính giữa các nước thành viên trong EU sẽ càng tạo khoảng cách khó gắn kết.

Tổng thống Pháp cho rằng nước Anh là cản trở lớn nhất của hội nghị lần này và theo ông việc cắt giảm thêm nữa ngân sách chung sẽ rất nguy hiểm. Ông Francois Hollande cũng đã có các cuộc hội đàm riêng với Thủ tướng Italy, Đức, Tây Ban Nha và các nhà lãnh đạo Châu Âu như: Chủ tịch Hội đồng EU, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu, Chủ tịch Nghị viện Châu Âu…

Các nhà phân tích cho rằng, việc không đạt được thỏa thuận về ngân sách dài hạn vì một số nước vẫn đang cố gắng bảo vệ “phần bánh” của họ trong “chiếc bánh chung ngân sách” của liên minh. Và sẽ có những tác động tiêu cực lớn đến toàn khối, làm sói mòn niềm tin dẫn đến yếu kém về đoàn kết nội bộ và theo đó các tính toán về dài hạn sẽ không được triển khai.

Đằng sau những con số

Trong dự thảo ngân sách dài hạn do Chủ tịch thường trực Liên minh châu Âu Herman Van Rompuy công bố hồi tháng 11 năm ngoái, dự kiến ngân sách EU giai đoạn 2014 – 2020 sẽ giảm khoảng 80 tỷ euro. Phần cắt giảm này thấp hơn mức đề xuất 100- 120 tỷ euro của các nước đóng góp chính cho ngân sách EU trong đó có Anh, Đức. Đây cũng là nguyên nhân gây tranh cãi gay gắt giữa các nước thành viên, bởi các nước này không muốn phải gánh trách nhiệm đóng góp lớn trong thời kỳ thắt lưng buộc bụng như hiện nay.

Anh là quốc gia đòi hỏi sự cắt giảm nhiều nhất. Anh cũng không nhất trí với khoản tiền mà nước này được EU phân bổ lại hàng năm vì cho rằng khoản tiền này quá ít ỏi so với đóng góp của Anh, quan điểm này cho đến hội nghị lần này vẫn chưa thay đổi.

Thủ tướng Italy Mario Monti thì cho rằng đóng góp của nước nào cho ngân sách cũng cần phải tương xứng với thực trạng kinh tế của nước đó, vì phải tính đến một thực tế là cuộc khủng hoảng tài chính ảnh hưởng đến nước này nhiều hơn nước khác. Đức, Anh, Pháp và Ý là các nước đóng góp nhiều nhất cho ngân sách EU, chiếm khoảng 1% tổng GDP của toàn EU.

Ủy hội EU, tức cơ quan điều hành EU, ban đầu muốn mức trần ngân sách là 1,025 nghìn tỷ euro cho thời gian 2014-2020, tăng 5%. Con số này đã được cắt xuống 973 tỷ euro và sau đó được điều chỉnh xuống còn 943 tỷ euro tương đương với 1,01% GDP của toàn liên minh. Các nhà phân tích nói việc không đạt được thỏa thuận ngân sách cho bảy năm tới sẽ khiến EU phải quay trở lại việc tăng ngân sách hàng năm cao hơn.

Đề xuất mới đã rút bớt hơn 77 tỷ euro so với đề xuất trước đó của Ủy ban Châu Âu, nhưng một số quốc gia thành viên, đi đầu là Anh, Đức, Đan Mạch, Thụy Điển vẫn cho rằng ngân sách đó là quá cao và đe dọa sẽ phủ quyết.

Phó Thủ tướng Irland Eamon Gilmore – nước chủ trì các cuộc họp bộ trưởng của Liên minh Châu Âu từ ngày 1-1-2013 – Lần này đã khẳng định “Liên minh EU cần đạt được một thỏa thuận để tái thiết lập “lòng tin” trong nội khối”, nhưng hiện có nhiều khó khăn và thách thức đặt ra mà “không thể coi nhẹ”.

Như vậy, vấn đề ngân sách dài hạn là một trong những yếu tố quan trọng để hướng tới việc chuyển EU từ Liên minh tiền tề sang liên minh tài chính – kinh tế đã được quyết định trước đây, xem ra còn nhiều khó khăn. Vì thế, việc thoát khỏi nợ c.g và khôi phục nền kinh tế châu Âu – một trong những trung tâm kinh tế thế giới vẫn còn đang ở phía trước.

  • NGUYỄN NHÂM, Nhandan