Tiện ích
Phông chữ

Ngày 14-12, các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) đã đạt được thỏa thuận về lộ trình hoàn thiện Liên minh Kinh tế và Tiền tệ (EMU) trên cơ sở thúc đẩy hợp nhất sâu sắc và củng cố tình đoàn kết nội khối. Đây là thành công nổi bật nhất của hội nghị thượng đỉnh cuối cùng của EU trong năm 2012.

Cơ chế giám sát (SSM)

Ngay trước thềm hội nghị, vào sáng sớm 13-12, sau 14 giờ đàm phán căng thẳng, các Bộ trưởng Tài chính thuộc 27 nước thành viên của EU đã đạt được thỏa thuận lập cơ quan giám sát ngân hàng duy nhất (SSM) đối với hệ thống ngân hàng toàn khu vực Eurozone được trao cho ECB, cho phép ECB trực tiếp giám sát khoảng 200 ngân hàng lớn nhất, có giá trị tài sản hơn 30 tỷ euro (39 tỷ USD) trong số khoảng 6.000 ngân hàng cho vay trong khu vực và can thiệp các ngân hàng nhỏ hơn, khi các ngân hàng này gặp rắc rối. Điều này đồng nghĩa, mỗi quốc gia thành viên EU sẽ có tối đa 3 ngân hàng chịu sự giám sát trực tiếp của ECB.

SSM được quyền cho phép các quỹ cứu trợ của Eurozone tái cấp vốn trực tiếp cho các ngân hàng gặp khó khăn, như các ngân hàng bị vỡ nợ ở Hy Lạp và Tây Ban Nha… mà không tạo thêm gánh nặng nợ công cho các nước thành viên. Để cơ chế này đi vào hoạt động từ ngày 1-3-2014, Nghị viện châu Âu cần phải sớm chấp thuận tại cuộc họp vào ngày 18-12 tới.

Ngoài ra, từ nay đến hết tháng 6-2013, EU còn phải xem xét để đi đến thống nhất cơ chế đảm bảo tiền gửi, giải quyết phục hồi và đoàn kết... để hoàn thiện lộ trình xây dựng Liên minh kinh tế và tiền tệ nhằm thúc đẩy sự tăng trưởng, cạnh tranh và việc làm trong EU.

Tuy nhiên, bất đồng giữa Pháp và Đức về việc có đưa toàn bộ 6.000 ngân hàng thuộc Eurozone cho Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB) giám sát hay không vẫn chưa được giải quyết mà mới chỉ nới lỏng được khoảng cách mâu thuẫn.

Liên minh ngân hàng

Trong năm 2013, Ủy ban châu Âu (EC) cần đưa ra đề xuất về cơ chế giải quyết chung cho tất cả các nước thành viên tham gia hệ thống giám sát ngân hàng. EC cũng phải đưa ra một thời gian biểu để đạt được thỏa thuận nhằm chứng tỏ rằng các nghị sỹ châu Âu và các nước thành viên nỗ lực xử lý vấn đề này. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo EU cũng thừa nhận rằng vẫn còn những khó khăn to lớn ở phía trước trong quá trình thiết lập Liên minh Ngân hàng.

Các nhà lãnh đạo EU cho biết còn một loạt vấn đề quan trọng khác cũng sẽ được xem xét từ nay đến tháng 6-2013, như sự phối hợp cải cách của các quốc gia, khía cạnh xã hội của EMU, cơ chế đoàn kết và các biện pháp củng cố Thị trường Chung, tiếp tục chú trọng giải quyết tình trạng thất nghiệp và những hậu quả của cuộc khủng hoảng nợ công, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng và tính cạnh tranh của liên minh.

Thủ tướng Đức Angela Merkel bày tỏ quan điểm muốn cơ chế giám sát sớm đi vào hoạt động trước năm 2014. Trong khi đó, Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy vừa hoan nghênh kế hoạch liên minh ngân hàng, vừa nhấn mạnh sự bền vững của khối Eurozone: “Những quyết định này cho thấy một ý chí chính trị đằng sau sự bền vững của khu vực đồng euro.

Trước hội nghị thượng đỉnh Bruxelles, ECB đã thực hiện một bước khiêm tốn để đẩy mạnh các hoạt động cho vay, bằng cách hạ lãi suất chính 0,25%, xuống còn 1%, lần hạ lãi suất thứ hai trong vòng 2 tháng qua.

Quá trình hình thành EMU

Sau các cuộc thảo luận tích cực, ngày 14-2, các nhà lãnh đạo EU đã đạt được nhất trí về lộ trình hoàn thiện EMU trên cơ sở thúc đẩy hợp nhất sâu sắc và củng cố tình đoàn kết nội khối.

Phát biểu tại cuộc họp báo kết thúc ngày họp thứ nhất (13-12), Chủ tịch EU Herman Van Rompuy nói: "Những điều tồi tệ nhất đã ở sau lưng, nhưng EU vẫn còn nhiều việc phải làm". Ông cũng nhấn mạnh, việc thiết lập SSM là bước đi quan trọng nhằm hướng tới một liên minh kinh tế và tiền tệ ổn định, cho phép xóa bỏ vòng luẩn quẩn giữa nợ xấu ngân hàng với nợ chủ quyền, giúp các nền kinh tế đối phó tốt hơn với cuộc khủng hoảng tiền tệ trầm trọng hiện nay.

Thông cáo chung sau hội nghị cũng nêu rõ, do những thách thức mà EU đang phải đối mặt, EMU cần được củng cố để đảm bảo ổn định về kinh tế, xã hội và duy trì thịnh vượng. Tiến trình này sẽ được bắt đầu bằng việc củng cố quyền điều hành, thực thi cơ chế giám sát chung và những nguyên tắc mới về phục hồi, giải quyết và bảo đảm tiền gửi.

Không khí lạc quan

Thủ tướng Đức Angela Merkel cho biết bà rất hài lòng về kết quả hội nghị khi đại đa số thành viên EU đồng ý cơ chế giám sát tài chính mới với các nước thành viên. Theo đó sẽ áp đặt cấm vận đối với các thành viên bị nợ và thâm hụt ngân sách. Nhà lãnh đạo Đức còn cho biết đây là một bước đột phá cho sự ổn định của liên minh và nhấn mạnh EU sẽ sử dụng cuộc khủng hoảng như cơ hội cho một khởi đầu mới. Bà Merkel đã thành công trong việc đưa “tính kỷ luật” chặt chẽ của Đức về ngân sách vào trong thỏa thuận mới.

Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy cũng được xem là một trong những người giành được chiến thắng lớn sau hội nghị thượng đỉnh lần này vì là người chủ trương đưa ra các biện pháp quản lý tài chính mới. Ông Sarkozy hân hoan tuyên bố hội nghị thượng đỉnh này sẽ đi vào lịch sử đánh dấu sự hội nhập sâu rộng hơn trong EU. Chỉ có Anh là trở nên lẻ loi vì không cùng với 26 nước thành viên EU khác tham gia thỏa thuận mới.

Giới phân tích đánh giá, thỏa thuận mới có thể gọi là một “công ước tài chính” dựa trên các hiệp ước liên chính phủ, chỉ áp dụng cho Eurozone và những nước tham gia công ước này. Trong tương lai, thuế và kế hoạch chi tiêu của các nước thành viên EU sẽ phải đệ trình các cơ quan chức năng EU trước khi gửi các chính phủ. Điều này có nghĩa là các thành viên sẽ bị mất đi một phần chủ quyền tài chính của mình.

  • NGUYỄN NHÂM, Nhandannh