Từ lâu, thế giới đã biết về những bức tường xám xịt ngăn cách khu vực Bờ Tây của người Palestine với người Do Thái, bức tường chiến tranh lạnh ngăn cách Đông-Tây Berlin… Nhưng một bức tường dài 150m, cao trên 2m ngăn cách người nghèo với người giàu thì quả thật là chuyện lạ.
Bức tường trên để ngăn cách nhóm dân tộc thiểu số người Roma (hay còn gọi là người Gypsy) với người da trắng giàu có tại thành phố Ostrovany, Slovakia. Để xây bức tường này, chính quyền chi hết 17.500 USD công quỹ.
Chị Alena Kalejova, 22 tuổi, bức xúc nói: “Tại sao họ không dùng tiền để cải thiện nhà cửa chúng tôi thay vì xây bức tường kia?”. Căn nhà tạm bợ của chị khép mình phía sau đống rác hôi thối trong tình trạng không có nước sạch. Đứa con gái mới chập chững của chị, bé Daniela đang bệnh nằm bất động trên chiếc cũi gỉ sét.
Ales, cậu bé 12 tuổi nhà hàng xóm ghé chơi chỉ sang phía bên kia bức tường nói: “Chúng cháu không thể nào trộm táo được nữa”. Những người giàu ở bên kia bức tường cho rằng, người Roma lười biếng, không có kỷ luật và nếu được phép họ còn xây tường cao hơn để khỏi mất trộm. Thị trưởng Ostrovany, ông Cyril Revak, khẳng định bức tường (ông gọi là hàng rào) là cách cuối cùng để ngăn chặn tình trạng trộm cắp và phá hoại khu vực kế cạnh.
Cách đây nhiều thế kỷ người Roma từ Nam Á đã tới định cư tại Ostrovany cũng như phần lớn khu vực phía Đông Slovakia. Đất nước Đông Âu này ước tính có khoảng 380.000 người Roma. Tại Ostrovany, 1.200 trong tổng số 1.786 dân là người Roma. 80% dân số trong làng đói nghèo, nghiện rượu và không nghề nghiệp. Nhiều thập niên qua, các trẻ em tại đây đều bị đưa tới các trường đặc biệt dành cho trẻ tâm thần bất chấp chúng là người bình thường.
Marian Trisc, cựu cảnh sát, hiện là nhân viên công tác xã hội tình nguyện tới Ostrovany làm việc, cho biết thách thức lớn nhất của cộng đồng Roma là trình độ học vấn thấp. Tình trạng trẻ em bị đưa tới các trường dành cho trẻ thiểu năng từng bị Toà án nhân quyền châu Âu phán quyết vi phạm quyền trẻ em được giáo dục đầy đủ.
Bức tường phản ánh một phần sự căng thẳng sắc tộc đang gia tăng giữa người Roma với người da trắng không chỉ tại Slovakia mà còn ở nhiều nước Đông Âu khác như CH Czech, Hungary.
Theo một cuộc thăm dò năm 2008 do Viện Nghiên cứu cộng đồng ở Bratislava tiến hành, 70% số người được hỏi phản đối việc để cho người Roma sống cạnh họ. Vì vậy, theo kế hoạch, sẽ có nhiều bức tường khác mọc lên khắp Slovakia, những nơi có người Roma sinh sống.
Lãnh đạo viện nghiên cứu trên, bà Olga Gyarfasova, nói: “Người Roma dễ trở thành mục tiêu cho những người khác bởi vì họ yếu đuối và dễ bị tổn thương”. Nhiều tổ chức quốc tế đã gọi bức tường ở Ostrovany là một biểu hiện bất bình đẳng.
Stanislav Daniel, một lãnh đạo nhân quyền của cộng đồng người Roma tại Slovakia nói trên tờ New York Times: “Sử dụng công quỹ vào việc này là sai. Bức tường gửi đi thông điệp sai lầm. Ngăn cách những người giàu với người nghèo không phải cách giải quyết các vấn đề xã hội”.
Khánh Minh
