Tiện ích
Phông chữ

Trong nhiều năm qua, các nhà sản xuất ô tô Đức phụ thuộc nhiều vào thị trường Trung Quốc, trong khi lại bỏ qua một cách có hệ thống các thị trường đang phát triển ở Đông Nam Á và Bắc Mỹ.

Foto: Biểu tượng của Tập đoàn chế tạo ô tô Volkswagen (Đức). Ảnh: TTXVN

Theo tạp chí kinh tế Handelsblatt của Đức, ngành công nghiệp ô tô là một trong những trụ cột của nền kinh tế nước này. Trong nhiều năm qua, các nhà sản xuất ô tô Đức phụ thuộc nhiều vào thị trường Trung Quốc, trong khi lại bỏ qua một cách có hệ thống các thị trường đang phát triển ở Đông Nam Á và Bắc Mỹ. Điều đó có thể gây ra những hậu quả sâu rộng. Hiện tại, ngành này đang nỗ lực hướng tới các thị trường mới.
 
Từ lâu Trung Quốc luôn là thị trường ưa thích của các nhà sản xuất ô tô Đức. Trung bình hàng năm, thị trường này tiêu thụ hơn 1/3 doanh số bán xe và tạo ra hơn một nửa lợi nhuận cho các tập đoàn ô tô Đức. Các nhà phân tích tại công ty quản lý tài sản Bernstein tính toán rằng 68% lợi nhuận ròng của tập đoàn Volkswagen trong năm 2021 đến từ thị trường này. Tại các tập đoàn BMW và Mercedes-Benz, tỷ lệ này nằm trong khoảng 51% đến 53%.

Nhưng giờ đây lĩnh vực kinh doanh ô tô động cơ đốt trong ở Trung Quốc đang bị chững lại và các nhà sản xuất địa phương như BYD, Nio hay Xpeng đang được hưởng lợi từ sự bùng nổ xe điện. Mới đây nhất, Volkswagen thậm chí đã phải "nhường ngôi" nhà sản xuất ô tô lớn nhất tại thị trường Trung Quốc cho hãng xe BYD.

Ông Jochen Siebert, Giám đốc Công ty tư vấn quản lý JSC-Automotive chuyên về thị trường ô tô Trung Quốc, cảnh báo rằng thời điểm khó khăn cũng đang chờ đợi BMW và Mercedes ở phía trước. Tỷ lệ xe cao cấp đăng ký mới tại Trung Quốc có thể giảm từ 15% hiện nay xuống 1,5% trong dài hạn do mức nợ cao của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Đây là một "vấn đề lớn" cho các nhà sản xuất ô tô Đức, đặc biệt là khi các rủi ro địa chính trị ngày càng gia tăng. Ông Siebert khuyên các nhà sản xuất ô tô Đức nên tìm kiếm các thị trường thay thế khác.

* Tiềm năng chưa được khai thác ở Đông Nam Á

Cho đến nay, những lời khuyên như vậy đã không được chú ý nhiều. Tạp chí Handelsblatt cho rằng nhiều nhà sản xuất của Đức, đặc biệt là Volkswagen, đang bỏ qua một cách có hệ thống các quốc gia đầy hứa hẹn ở châu Á và Bắc Mỹ. Nhìn chung, các nhà sản xuất ô tô Đức hiện chỉ có vị trí vững chắc ở thị trường châu Âu và Trung Quốc với thị phần lần lượt là 38% và 22%.

Ngược lại, ở Mỹ và Canada, chưa tới 1/10 ô tô đăng ký mới mỗi năm đến từ một thương hiệu Đức. Tại Đông Nam Á, tổng thị phần của 3 nhà sản xuất hàng đầu của Đức là Volkswagen, BMW và Mercedes cũng chỉ chiếm 2%.

Các số liệu từ nhà cung cấp dịch vụ dữ liệu Marklines cho thấy khu vực ASEAN có rất nhiều tiềm năng. Tổng cộng có khoảng 600 triệu người sống ở 5 quốc gia quan trọng nhất khu vực là Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Việt Nam và Philippines. Với tổng số 2,9 triệu ô tô đăng ký mới mỗi năm, các thị trường này vẫn còn tương đối nhỏ, nhưng có sự phát triển rất nhanh.

Trung bình, tổng số ô tô đăng ký mới ở các nước ASEAN tăng 25% trong năm ngoái, trong khi con số này ở Trung Quốc giảm 3%. Hàng năm, tổng doanh số bán xe mới tại khu vực ASEAN cùng với Nhật Bản, Ấn Độ, Australia và Hàn Quốc, đạt gần 14 triệu chiếc; trong khi riêng thị trường Trung Quốc đã đạt gần 21 triệu chiếc.

Mặc dù các quốc gia khác không thể thay thế hoàn toàn thị trường Trung Quốc, nhưng chắc chắn có thể giúp các nhà sản xuất ô tô Đức bù đắp cho sự mất cân đối hiện tại. Ông Siebert nhận định thị trường ASEAN sẽ phát triển tốt trong vài năm tới; các nhà sản xuất ô tô phương Tây có thể xuất khẩu sản phẩm từ những nhà máy hiện có của họ ở Trung Quốc sang các thị trường xung quanh.

Hiện tại, trong khi các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc như Great Wall và BYD đã mở rộng và xây dựng nhà máy mới ở Thái Lan, thì các tập đoàn ô tô Đức như Volkswagen, BMW và Mercedes hầu như không tận dụng hết cơ hội ở nhiều thị trường châu Á ngoài Trung Quốc.

* Toyota chiếm lĩnh thị trường Indonesia

Một ví dụ là Indonesia, quốc đảo với gần 280 triệu dân. Năm ngoái, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nước này đã tăng hơn 5%; doanh số bán ô tô mới đạt gần 800.000 chiếc, tăng gần 20% so với năm trước đó. Tuy nhiên, thị phần của Volkswagen, bao gồm cả các thương hiệu cao cấp của hãng là Audi và Porsche, chỉ chiếm 0,06% tại đây, với vỏn vẹn 456 chiếc. Hai thương hiệu BMW và Mercedes tuy khá hơn nhưng cũng chỉ chiếm 0,5%. Để so sánh, tập đoàn Toyota thống trị thị trường này, chỉ riêng thương hiệu chính của Toyota đã chiếm gần 41% với hơn 310.000 xe mới bán tại Indonesia.

Tại Philippines tình hình còn tồi tệ hơn với các nhà sản xuất ô tô Đức. Năm ngoái, cả Volkswagen, BMW và Mercedes, bao gồm tất cả thương hiệu con của các nhà sản xuất ô tô này, cũng chỉ bán được tổng cộng 2.583 xe mới tại Philippines, tỷ lệ tăng trưởng là 0,7%. Trong khi các nhà sản xuất khác đạt mức tăng trưởng chung 26%.

Tại thị trường Thái Lan và Malaysia, BMW và Mercedes bán được khoảng 15.000 xe mới mỗi năm, tương ứng với thị phần từ 1% đến 2%. Số lượng tuy không lớn nhưng đó là một sự khởi đầu. Trong khi Volkswagen thậm chí không đạt được 1/3 số đó.

Sự bùng nổ ô tô điện mang đến cơ hội lớn cho các nhà sản xuất Đức, đặc biệt là ở Đông Nam Á. Bốn tập đoàn gồm Toyota, Honda, Mitsubishi và Suzuki của Nhật Bản đã thống trị lĩnh vực ô tô ở khu vực này trong nhiều năm qua. Nhưng cả 4 nhà sản xuất trên đều tiếp cận xu hướng xe điện tương đối muộn. Khoảng trống này tạo cơ hội cho những nhà sản xuất lớn khác, nhất là khi Thái Lan và Indonesia đang tăng cường hỗ trợ ô tô điện.

Tuy nhiên, dường như tập đoàn Volkswagen đang đánh giá sai tiềm năng của châu Á. Một ví dụ là thị trường Hàn Quốc. Trong khi phân khúc xe cao cấp chỉ mới phát triển chậm ở khu vực ASEAN, thì Hàn Quốc được coi là một "thị trường trưởng thành" với nhiều khách hàng giàu có. Hãng BMW và Mercedes đã nhận ra điều này và đang tận dụng tốt các cơ hội tại Hàn Quốc. Doanh số bán xe mới của cả BMW và Mercedes tại đây liên tục tăng trong vòng một thập kỷ qua.

Hiện tại, BMW và Mercedes đều bán được khoảng hơn 80.000 chiếc mỗi năm, bất chấp sự cạnh tranh mạnh mẽ của các thương hiệu Hàn Quốc như Hyundai và Kia.

Ngược lại, doanh số bán hàng tại Hàn Quốc của thương hiệu VW của Volkswagen đã giảm 38% trong giai đoạn 2013-2022, hiện xuống còn 16.000 xe. Thương hiệu hạng sang Audi của Volkswagen cũng chỉ bán được 20.000 xe tại thị trường này, tương đương số lượng 10 năm trước; còn thương hiệu Porsche bán được 9000 xe, tăng bốn lần.

*Volkswagen chú trọng thị trường Ấn Độ

Trong chiến lược kinh doanh của mình, nhà sản xuất Volkswagen chọn Ấn Độ - thị trường ô tô lớn thứ tư thế giới - là thị trường mục tiêu mới cho các mẫu xe giá cả phải chăng của mình. Tại đây, tập đoàn có trụ sở tại thành phố Wolfsburg của Đức muốn khởi đầu với thương hiệu bình dân Skoda.

Tại quốc gia đông dân nhất thế giới này, phương tiện di chuyển chủ yếu trên đường phố vẫn là mô tô và xe máy. Các chuyên gia trong ngành cho rằng trong những năm tới, thị trường ô tô Ấn Độ sẽ tăng trưởng ổn định, từ mức 4,3 triệu xe hiện tại lên 4,8 triệu xe vào năm 2025.

Tuy nhiên, năm ngoái Skoda chỉ bán được khoảng 54.000 xe tại Ấn Độ, tương đương thị phần chỉ hơn 1%. Một trở ngại đối với các nhà sản xuất ô tô Đức tại quốc gia Nam Á này là thuế nhập khẩu cao. Thậm chí, không nhà sản xuất phương Tây nào có thể kinh doanh thành công ở Ấn Độ nếu không có nhà máy lắp ráp tại chỗ.

Ở Bắc Mỹ cũng tương tự. Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden chỉ cung cấp ưu đãi về thuế cho các thương hiệu ô tô điện nước ngoài nếu các thành phần quan trọng như pin được sản xuất tại Mỹ.

Quy định về tỷ lệ nội địa hóa của Mỹ có thể mang lại lợi ích cho các nhà sản xuất ô tô Đức trong dài hạn, vì trên thực tế không có sự cạnh tranh từ Trung Quốc. Thay vì phải đối mặt với hơn 100 đối thủ cạnh tranh, các nhà sản xuất Đức ở Mỹ chỉ phải cạnh tranh với khoảng một chục thương hiệu ô tô điện khác.

Tại Canada, tầng lớp thượng lưu ngày càng đông đảo là những khách hàng tiềm năng của các thương hiệu ô tô hạng sang của Đức. Là một phần trong chiến lược thúc đẩy phân khúc hạng sang, Mercedes và BMW ngày càng tập trung vào Bắc Mỹ nhiều hơn. Hai nhà sản xuất này đều đã bán được hơn 400.000 xe ở Mỹ và Canada trong năm ngoái. Trong khi đó, thương hiệu Audi của Volkswagen mới chỉ bán 216.000 chiếc tại các thị trường này./.

Vũ Tùng (P/v TTXVN tại Berlin)