Công ty “gia đình trị” tại Đức hết thời được “cưng chiều”

Nhiều ý kiến cho rằng mức thuế ưu đãi "thiên vị" dành cho các công ty gia đình tại Đức có thể gây họa cho nền kinh tế lớn nhất châu Âu, Nhật báo phố Wall đưa tin.

 

Người Đức thích giữ quyền điều hành công ty trong tay gia đình. Lý do là bởi họ sẽ được hưởng nhiều ưu đãi thuế không có được ở những quốc gia khác.

Xu hướng này đã biến Đức trở thành cái nôi của một số đế chế công ty gia đình lâu đời và thịnh vượng nhất trên thế giới.

Tuy nhiên, hình thức ưu đãi này đang trên bờ vực bị xóa sổ khi nhiều ý kiến cho rằng sự nuông chiều có thể gây họa cho nền kinh tế lớn nhất châu Âu.

Hợp hiến hay không?

Trong tháng này, Tòa án Hiến pháp của Đức - cơ quan thẩm định thuế tối cao nhất - sẽ ra phán quyết, qua đó quyết định việc các công ty gia đình được miễn thuế thừa kế có hợp hiến không.

Nhìn chung theo dự đoán của đoàn luật sự, tòa án sẽ yêu cầu giới lập pháp lập lại một sân chơi công bằng hơn. Trong đó, mọi hình thức chuyển giao tài sản, kể cả thừa kế, sẽ bị đánh thuế.

Nhìn chung theo dự đoán, tòa án sẽ yêu cầu giới lập pháp lập lại một sân chơi công bằng hơn.

Hiện tại, các công ty Đức có thể chuyển tài sản cho người thừa kế trước hoặc sau khi lãnh đạo qua đời mà không phải chịu bất cứ khoản thuế nào. Với điều kiện người thừa kế sẽ tiếp tục lãnh đạo công ty trong vòng 7 năm mà không tiến hành sa thải số lượng lớn.

Ngược lại, các khoản thừa kế phi doanh nghiệp lớn hơn hoặc bằng 616.000USD cho vợ/chồng, hoặc 500.000USD đối với con cái sẽ bị đánh thuế.

Nếu ưu đãi thuế bị xóa bỏ, gần 2/3 công ty gia đình tại Đức cho biết sẽ giảm đầu tư, 1/2 cho biết sẽ sa thải nhân viên, theo kết quả của nghiên cứu khảo sát 1.729 công ty vào đầu năm.

Với những công ty đang tiến hành chuyển giao tài sản, 43% trong số đó cho biết sẽ phải bán một phần hoặc toàn bộ công ty nếu không được miễn thuế.

"Tan đàn xẻ nghé"

Phán quyết của tòa có thể sẽ tác động sâu xa hơn tới giới kinh doanh Đức. Nhờ ưu đãi hiếm có, có tới 92% doanh nghiệp tại Đức là công ty gia đình, tỷ lệ cao hàng đầu thế giới.

Giờ đây, hóa đơn thuế nhảy vọt đột ngột có thể khiến nhiều công ty "tan đàn xẻ nghé", một số khác lâm vào tình cảnh nợ nần, các công ty vận động hành lang cảnh báo.

 Người Đức thích giữ quyền điều hành công ty trong tay gia đình.

Những thông tin sơ bộ đã khiến nhiều lãnh đạo gấp rút chuyển giao tài sản.

Ông Roland Mack, 65 tuổi, là thành viên gia đình sở hữu công viên trò chơi nổi tiếng Europa-Park GmbH  tại Đức

Ông đã âm thầm chuyển một phần cổ phiếu cho con cái 3 tháng trước để né phán quyết. Tại Đức, quà tặng cho người thân cũng được tính là tài sản thừa kế.

"Chuyện này không chỉ liên lụy tới tôi, mà nó ảnh hưởng tới cả nền kinh tế. Khi trò chuyện với các đối tác làm ăn trên toàn thế giới, ai cũng ca ngợi môi trường thuế suất ưu đãi tại Đức. Tôi không hiểu tại sao chính phủ đột nhiên lại muốn gây khó cho các công ty gia đình", ông Roland Mack nhấn mạnh.

Ít triệu phú lập thân

Thuế thừa kế đóng góp 5,7 tỷ USD vào ngân khố Đức mỗi năm, chiếm chỉ 1% tổng doanh thu thuế.

Tòa Hiến pháp Đức cho rằng quy định chuyển đổi tài sản tư nhân thành tài sản doanh nghiệp không chịu thuế hiện đang quá lỏng lẻo.

Một vài chuyên gia thuế vụ nhận định luật lệ hiện hành là vi hiến. Đồng thời họ cho rằng không có bằng chứng chứng minh thắt chặt thuế sẽ đẩy các công ty gia đình vào cảnh nợ nần.

Một nghiên cứu của công ty tư vấn tài chính Wealth-X và ngân hàng UBS công bố vào đầu tháng 12 tiết lộ nhiều thông tin thú vị.

Theo đó, Đức là quốc gia có nhiều triệu phú với tài sản vượt 30 triệu USD thứ nhì trên thế giới, chỉ sau Mỹ. Tuy nhiên đây là lại là nước có tỷ lệ triệu phú tự lập thân thấp bậc nhất hành tinh, tại 41%, thấp hơn so với 75% tại Mỹ và Anh.

Thực trạng này xuất phát từ việc các công ty gia đình Đức vốn đã thịnh vượng, lại dễ dàng chuyển của cải từ đời này qua đời khác.  

Xương sống của nền kinh tế

Ông Anton Börner, Chủ tịch hiệp hội xuất khẩu và bán buôn Đức, lo ngại việc thiết lập một sân chơi công bằng sẽ giáng đòn vào hơn 120.000 công ty ông đại diện.

Thậm chí khi chưa chuyển giao tài sản, thay đổi trong luật thế có thể ảnh hưởng tới tính thanh khoản dài hạn của công ty, khiến họ khó vay nợ ngân hàng hơn.

 Đức là nước có tỷ lệ triệu phú tự lập thân thấp bậc nhất hành tinh, chỉ 41%.

Nhiều chuyên gia kinh tế cũng bày tỏ mối lo ngại. Mittelstand - thuật ngữ dùng để chỉ các doanh nghiệp nhỏ và vừa - là xương sống của nền kinh tế Đức. Họ đóng góp đáng kể vào xuất khẩu, và phần lớn trong số đó là công ty gia đình.

Mittelstand đóng góp hơn 50% vào sản lượng toàn bộ nền kinh tế, tạo công ăn việc làm cho 60% lực lượng lao động.

"Nếu tòa phán quyết các công ty phải chịu thuế như cá nhân, họ sẽ phải đối mặt với một đợt thoái vốn lớn, dẫn đến tình trạng hàng loạt nhân viên bị sa thải", ông Hans-Heiner Honold, lãnh đạo công ty Honold Logistik Gruppe GmbH nhận xét.

Xóa hoàn toàn

Đảng của Thủ tướng Angela Merkel thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ đối với giới công ty gia đình. Một phần vì họ trung thành với nhân viên hơn các công ty niêm yết khác trong thời đại suy thoái, nhờ vậy xoa dịu tác động của chu kỳ kinh doanh lên thị trường lao động.

Nhiều lãnh đạo doanh nghiệp cho rằng cách tốt nhất để đảm bảo sân chơi công bằng không phải là đánh thuế doanh nghiệp gia đình, mà là xóa bỏ hoàn toàn thuế thừa kế.

Một vài quốc gia khác như Thụy Điển, Singapore, Na Uy, Nga… cũng đã áp dụng quy định này trong thập kỷ vừa qua.

"Một là xóa bỏ hoàn toàn loại thuế này với tất cả mọi người. Hai là đặt ra một mức thuế thừa kế phẳng tại 3% chẳng hạn, để đảm bảo sự công bằng", ông Börner gợi ý.

LỀ PHƯƠNG, BizLIve