Mùi nước mắm quyến rũ từ... ngai vua

Danh hiệu Vua đầu bếp Mỹ 2012 của cô gái khiếm thị Christine Hà khiến nhiều người Việt Nam hạnh phúc đến kinh ngạc bởi tên hai món ăn cá kho tộ, cơm sườn ốpla được đưa vào danh mục những món ăn thượng hạng của thế giới ẩm thực.

Một người từng học nghề nấu bếp ở nước ngoài là kỹ sư Nguyễn Như Phúc, Việt kiều Đức, qua lời kể của bạn ông, đã phải thốt lên: “Học nghề này khó hơn học bất cứ nghề nào. Một đầu bếp không chỉ thuần túy là người nấu ăn, mà còn kèm theo những nhà khác như nhà khoa học vì phải giỏi hóa học, vật lý, sinh học…, nhà thực phẩm học, và là một nghệ sĩ”.

Chiến thắng của cô gái gốc Việt Christine Hà khẳng định cô là một nghệ sĩ tài năng thực sự với sự kiện đoạt danh hiệu Vua đầu bếp Mỹ (Masterchef US). Có thể với một ít người sính những giá trị hàn lâm, thì tay nghề nấu bếp nhất hạng mà cô gái khiếm thị này đoạt được từ một chương trình truyền hình thực tế không vượt khỏi phạm vi một trò chơi. Nhưng với những ai tin rằng nấu ăn là bộ môn nghệ thuật thứ tám của nhân loại thì vinh quang mà Christine Hà đoạt được chính là giấc mơ đẹp có thật mà cô gái Việt này đã chia sẻ cùng đồng bào trong nước và cộng đồng hải ngoại.

Món cơm sườn ăn với nước mắm pha.

Khi những vị giám khảo gồm các chuyên gia ẩm thực hàng đầu của Mỹ và thế giới cùng hàng triệu khán giả của chương trình Vua đầu bếp Mỹ bị thuyết phục vì tay nghề của Christine Hà, thì những người Việt Nam giật mình hạnh phúc đến kinh ngạc bởi tên hai món ăn cá kho tộ, cơm sườn ốpla lần đầu tiên được xướng lên, được có trong danh mục những món ăn thượng hạng của thế giới ẩm thực.

Sao cơm sườn, cá kho có thể được như vậy? Câu hỏi đó vang lên trong ánh mắt và giọng nói phấn khởi của biết bao người Việt Nam lúc này. Mọi người Việt đều biết rằng, món cá kho tộ là món ăn chính trong bữa cơm nhà nghèo của người nông dân chân chất; cơm sườn là món điểm tâm phổ biến của giới bình dân đô thị. Bây giờ, qua nghệ thuật nấu bếp của Christine Hà, cả nước Mỹ và thế giới sành ăn được quyến rũ bởi mùi cá kho, hương cơm gạo nhà quê.

Ai cũng biết, từ nước nắm nguyên chất sẽ có món cá kho tộ ngon. Qua nghệ thuật pha chế nước mắm sẽ có dĩa cơm sườn ngon. Và ai cũng biết rằng: căn cơ người Việt và căn cơ món ăn Việt không thể thiếu hương vị nước mắm. Rất nhiều người lại tự ti không dám để người phương Tây, khách sành ăn ngửi, nếm hương vị nước mắm. Từ đó có thể thấy thêm phần đáng trân trọng của tân vua đầu bếp Mỹ gốc Việt. Cô lên ngôi bằng chính phẩm chất mà gốc cội văn hóa sinh thành ra mình trao tặng, và sáng tạo trên chính những giá trị mình có chứ không hoài công học đòi cái mình không có.

Christine Hà, người Mỹ gốc Việt, khiếm thị, vừa đoạt giải quán quân Vua đầu bếp Mỹ 2012.

Nhiều nhà nghiên cứu văn hóa ẩm thực Việt đã đúc kết: Tinh túy của nhiều món ăn ngon Việt Nam là từ nước mắm, nhưng nước mắm cũng là hàng rào hạn chế tầm phổ biến của món ngon Việt ra thế giới. Từ nhận xét trên có thể thấy rằng Christine Hà đã nâng nghệ thuật món ngon Việt vượt khỏi mọi vách ngăn đến một tầm vóc mới. Qua món cá kho tộ, cơm sườn ốpla, cô đã giúp cho khẩu vị chương trình Vua đầu bếp Mỹ và khán giả toàn cầu có cơ hội nếm mùi nước mắm mặn mòi.

Ngày nay, những ai có dịp ra nước ngoài, nhất là đến Mỹ, thường bị choáng ngợp bởi những nhà hàng đầy ắp món ngon đến từ khắp thế giới. Mọi dân tộc đều có quyền tự hào về món ăn của đất nước mình và đều mong muốn chia sẻ những món ngon độc đáo. Nhưng có một chi tiết ít người chú ý trong giá trị hội nhập ẩm thực toàn cầu: Bên cạnh những món ngon đặc biệt của từng dân tộc thì những món ăn thường ngày làm nên văn hóa và lịch sử của mỗi dân tộc mới chính là phần tinh túy mà nhân loại thèm được khám phá để đánh thức đa dạng khẩu vị.

Món ăn thể hiện tinh thần, lối sống của một dân tộc. Hơn lúc nào hết, sự tài hoa của những “bà nội trợ” Việt Nam giờ đây có thể làm nên kỳ tích. Tại sao sau câu chuyện của Christine Hà, món cá kho tộ không thể trở thành mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam vào Mỹ hay các thị trường phương Tây?

Sự kiện một cô gái gốc Việt trở thành vua đầu bếp Mỹ không quan trọng bằng việc cô tự tin đưa món ăn thường ngày của người Việt vào menu văn hóa ẩm thực toàn cầu. Thế giới ẩm thực đang chờ đợi cuốn sách hướng dẫn nấu ăn của tân vua đầu bếp Mỹ. Chắc rằng thế giới sẽ còn ngạc nhiên và bị thuyết phục hơn nữa vì phẩm chất những món ăn thường ngày nuôi lớn từng thế hệ người Việt Nam.

• Theo Sài Gòn Tiếp Thị